Οι διάφορες στατιστικές που γίνονται κατά καιρούς δείχνουν την εμφάνιση αυχεναλγίας στο 60-75% του γενικού πληθυσμού. Όμως δεν πρέπει να υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει παραπονεθεί, έστω μια φορά, για ένα «πιάσιμο» ή ένα «σφίξιμο» στον αυχένα του. Τι είναι όμως αυτό που κάνει τόσο σύνθετη την αντιμετώπιση του αυχενικού πόνου ή όπως αλλιώς είναι γνωστό το αυχενικό σύνδρομο.
Ας ξεκινήσουμε κάνοντας μια σύντομη αναφορά στα ανατομικά στοιχεία τα οποία συνθέτουν τον αυχένα μας. Η αυχενική μοίρα περιλαμβάνει 7 σπονδύλους, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από σημαντικές διαφορές σε σχέση με τους υπολοίπους του ανθρώπινου σώματος (εικ.1). Μέσα από το σχηματισμό της αυχενικής μοίρας δημιουργείται ένας σωλήνας, ο οποίος ονομάζεται ινιακό τρήμα, απ’όπου περνούν ο νωτιαίος μυελός, αρτηρίες και φλέβες και νευρικά πλέγματα (τμήματα νεύρων), ενώ αναφορά πρέπει να γίνει στο ινίο και την μαστοειδή απόφυση, όπου καταφύονται αρκετοί μύες, οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν αυχεναλγία, ινιακή κεφαλαλγία και άλλες δυσάρεστες καταστάσεις.
Εικόνα 1 Αυχενική μοίρα. Διακρίνονται οι 7 σπόνδυλοι, τα μεσοσπονδύλια διαστήματα, οι νευρικές ρίζες και η σπονδυλική αρτηρία.
Θα πρέπει συνεχίζοντας να κατανοήσουμε πως ο όρος αυχενικό σύνδρομο, αποτελεί μια ‘ομπρέλα’ διάφορων παθήσεων οι οποίες μπορούν να εμφανιστούν στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και δεν αποτελεί μια εξειδικευμένη κλινική διάγνωση.
Όπως και σε ολόκληρη την σπονδυλική μας στήλή και όχι μόνο τα οστά συγκρατούνται, καθώς επίσης και τους επιτρέπεται η κίνηση, με την βοήθεια των μυών και των συνδέσμων. Έτσι έχουμε την δυνατότητα εκτέλεσης κινήσεων όπως είναι η κίνηση της κάμψης, της έκτασης, της στροφής, της πλάγιας κάμψης καθώς και των συνδυαστικών κινήσεων. Η τροχιά κίνησης της αυχενικής μοίρας είναι αρκετά μεγάλη (κάμψη 1200, έκταση 1300, πλάγια κάμψη 450, στροφή 600-700) επιτρέποντας έτσι την αυξημένη κινητικότητα στην αυχενική μοίρα. Υπάρχουν επίσης και δύο επικουρικές κινήσεις οι οποίες μπορούν να πραγματοποιηθούν στην αυχενική μοίρα και είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Η κίνηση της πρόσθιας προβολής της αυχενικής μοίρας και η οπίσθια μετατόπιση ή τράβηγμα της σιαγόνας προς τα μέσα και πίσω (εικ.2).
Εικόνα 2 Οπίσθια μετατόπιση - Πρόσθια προβολή
Οι κινήσεις αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές καθώς αλλάζουν την θέση της σπονδυλικής στήλης στην αυχενική μοίρα (διαφοροποιούν τα κυρτώματα της σπονδυλικής στήλης) και έτσι τροποποιούν και τις φορτίσεις οι οποίες ασκούνται πάνω στα οστά, τον μεσοσπονδύλιο δίσκο, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο ενεργοποιούνται μια σειρά από μύες.
Για να κατανοήσουμε την σημασία και την σημαντικότητα των θέσεων, θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως η σπονδυλική μας στήλη σαν σύνολο είναι μια αλυσίδα η οποία συγκρατείται σε θέση ισορροπίας από τους μύες και τους συνδέσμους. Οποιαδήποτε μεταβολή της ισορροπίας, είτε λόγω σπονδυλικού προβλήματος, είτε λόγω μυϊκού, είτε λόγω συνδεσμικού, θα προκαλέσει αύξηση των δυνάμεων που ασκούνται και έτσι θα διαταράξει την ισορροπία και θα προκαλέσει μεταβολή και στις δυνάμεις που ασκούνται αυξάνοντας την πιθανότητα εμφάνισης της προβολής του μεσοσπονδύλιου δίσκου (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου), την δημιουργία βράχυνσης των μυϊκών ινών ή συνδέσμων (μείωση της κινητικότητας), την αστάθεια, την αύξηση του μυϊκού τόνου (σφίξιμο μυών) κ.α..
Αν προσπαθήσουμε να δώσουμε έναν πιο σαφή ορισμό του αυχενικού συνδρόμου, θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε ως ένα σύνολο συμπτωμάτων των οποίων η αιτιολογία εδράζεται στην ινίο-αυχενό-ωμική περιοχή κυρίως, αλλά μπορεί να προέρχεται και από άλλες περιοχές του σώματος, όπως ο θώρακας ή η υπόλοιπη σπονδυλική στήλη ή και τα κάτω άκρα. Το ‘αυχενικό σύνδρομο’ μπορεί να εκδηλωθεί με ένα από τα ακόλουθα συμπτώματα:
• Πόνο (ινιακό, αυχενικό, ραχιαίο, ωμικό και συχνά πρόσθιο θωρακικό).
• Μυϊκό σπασμό.
• Ύπαρξη επώδυνων σημείων (Trigger Points) – (εικ.3).
• Κεφαλαλγία.
• Οπτικές ή ακουστικές διαταραχές.
• Αιμωδίες στα άνω άκρα ή και περιφερικά άλγη.
• Περιορισμό της κινητικότητας.
• Ζάλη ίλιγγο ή και ναυτία και εμετό.
• Διαταραχές της ψυχοσύνθεσης ή και της συμπεριφοράς (άγχος, κατάθλιψη, αντικοινωνικότητα κ.α.).
• Πόνος στον τράχηλο, δυσκαταποσία κ.α..
Εικόνα 3 Απεικόνιση του επώδυνου σημείου στην άνω μοίρα του τραπεζοειδή μυός. Με (X) απεικονίζεται το σημείο που εντοπίζεται το επώδυνο σημείο, ενώ με κόκκινο (πυκνό) απεικονίζεται το σημείο εμφάνισης του πόνου, ενώ με αχνό κόκκινο ο αναφερόμενος πόνος
Οι διαδικασίες μέσα από τις οποίες θα εκδηλωθεί πόνος στον αυχένα και στην ευρύτερη περιοχή γύρω από αυτόν είναι πολλές και όχι πάντα ευδιάκριτες. Θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια σύντομη αναφορά σε αυτές:
| Διαδικασίες |
Αιτία
|
|
Άμεση πίεση νεύρου ή ρίζας
|
Οστεόφυτα
Προβολή δίσκου
Οστικές κακώσεις
Συγγενείς ανωμαλίες
Αγγεία
Μύες
Μετατραυματικές ή μετεγχειρητικές συμφύσεις
Ακραίες κινήσεις
Υπερβολική διάταση
|
|
Ισχαιμικές διαταραχές
|
Οστεόφυτα
Συγγενείς ανωμαλίες
Κακώσεις
Ακραίες κινήσεις
Μύες
|
|
Οστικοί πόνοι
|
Αυξημένη μυϊκή λειτουργία
Εκφυλιστικές αλλοιώσεις
Οστεοπορωτικές αλλοιώσεις
Αυξημένη ενδοοστική φλεβική πίεση
Προηγούμενες κακώσεις
|
|
Πίεση νωτιαίου μυελού
|
Κεντρική δισκική προβολή
Οστεόφυτα
Αναδιπλώσεις υπερτροφικού ωχρού συνδέσμου
Χωροκατακτητικές επεξεργασίες
Κακώσεις
|
|
Μυϊκές συσπάσεις
|
Θλάσεις
Άμεση κάκωση
Υπερβολική κόπωση
Αντανακλαστική λειτουργία
Μειωμένη αιμάτωση
Διαταραχή νεύρωσης
Αύξηση τόνου
|
|
Εκφυλιστικές διαδικασίες
|
Ηλικία
Τραυματισμοί
Συγγενείς ανωμαλίες
Κακό στασικό πρότυπο
Χειρουργικές επεμβάσεις
Φλεγμονώδεις διαδικασίες
Ορμονικές, μεταβολικές, ψυχολογικές διαδικασίες
|
Όπως σε κάθε ιατρική εξέταση έτσι και στην αξιολόγηση της αυχενικής μοίρας η λήψη ενός καλού ιστορικού θεωρείται ένας από τους κυριότερους τρόπους για να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε το πρόβλημα και να καταλήξουμε σε μια σαφή και ασφαλή διάγνωση. Ερωτήσεις που μας δίνουν στοιχεία για την ηλικία, την εργασία, τα χόμπι του ασθενή, μπορούν συνάμα να μας δώσουν και πληροφορίες για διάφορους προδιαθεσικούς παράγοντες σχετικά με αλλοιώσεις ή με θέσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αλλοιώσεις με την πάροδο του χρόνου.
Εικόνα 4 Σωστή στάση καθίσματος - Λανθασμένη στάση καθίσματος.
Άλλες πληροφορίες που θα πρέπει να συλλεχθούν σχετίζονται με την χρονιότητα εμφάνισης των συμπτωμάτων. Δηλαδή, θα πρέπει ο ασθενής να ερωτηθεί για το πόσο καιρό πονάει, για τον τρόπο που εμφανίστηκε, π.χ. μετά από κόπωση ή από μια απότομη κίνηση κ.α.. Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε αν υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες ώρες ή θέσεις που προκαλούν την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Για παράδειγμα αν ο ασθενής κάνει αναφορά εμφάνισης συμπτωμάτων ύστερα από παρατεταμένη στάση μπροστά από την οθόνη του υπολογιστή (εικ.4), είναι πολύ πιθανόν να έχουμε να αντιμετωπίσουμε είτε μια δισκική προβολή, είτε έναν μυϊκό σπασμό λόγω παρατεταμένης θέσης.
Θα πρέπει να τονίσουμε πως ένας πόνος που οφείλεται σε μηχανική αιτιολογία, εμφανίζεται απότομα, είναι διακοπτόμενος και θα πρέπει να αντιδρά επιδεινούμενα ή βελτιούμενα σε κάποιες κινήσεις. Ένας πόνος προερχόμενος από εκφυλισμό ή λόγω φλεγμονής είναι συνεχής και διάχυτος και δεν επηρεάζεται από τις κινήσεις.
Επίσης θα πρέπει να γίνει μια καταγραφή των αντιδράσεων των συμπτωμάτων σε σχέση με τον ύπνο, τις καιρικές συνθήκες, τις εμφανίσεις πονοκεφάλων, ενώ τέλος θα πρέπει να διευκρινιστεί αν ο ασθενής εμφανίζει μουδιάσματα, ενώ αν εμφανίζει ίλιγγο, ζαλάδες, βουητά ή οπτικές διαταραχές (διπλωπία), θα πρέπει να επισκεφτεί το δυνατόν συντομότερα ειδικό ιατρό (ορθοπεδικό ή νευροχειρούργο).
Φυσικά είναι σημαντικό αν ο ασθενής έχει ήδη ένα παλαιότερο ιστορικό ή έχει επισκεφτεί κάποιον άλλο ιατρό, να γίνει αναφορά τις θεραπευτικής αγωγής, γιατί έτσι αντλούνται πληροφορίες για την επίδραση παλαιότερων θεραπειών.
Φυσικά μέσα στην λήψη του ιστορικού, εντάσσεται και η εξέταση κάποιων απεικονιστικών μέσων, όπως είναι ο ακτινογραφικός έλεγχος, η αξονική τομογραφία και η μαγνητική απεικόνιση, από τα οποία μπορούμε να συλλέξουμε πληροφορίες για οστικές, συνδεσμικές και μυϊκές αλλαγές.
Επίσης να αναφέρουμε πως υπάρχουν και (11) ειδικές δοκιμασίες, μέσω των οποίων μπορεί να γίνει μια διαφοροδιάγνωση ορισμένων παθήσεων. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα ονόματα των δοκιμασιών, οι οποίες θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να εκτελούνται από ειδικούς. Οι δοκιμασίες είναι : δοκιμασία ανάσπασης, δοκιμασία κατάσπασης, δοκιμασία Valsava, δοκιμασία κατάποσης, δοκιμασία Adson, σημείο κάμψης, δοκιμασία έκτασης, δοκιμασία διάτασης του βραχιονίου πλέγματος και η δοκιμασία του ατλαντο-αξονικού υπεξαρθρήματος.
Αφού ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της αυχενικής μοίρας και αποκλείσουμε οποιαδήποτε συνυπάρχουσα διαταραχή, είναι η στιγμή που πλέον μπορούμε να οργανώσουμε ένα πλάνο αποκατάστασης, θέτοντας ως κυριότερους στόχους:
• Την ανάπαυση και την προστασία της περιοχής (στο οξύ στάδιο).
• Την μείωση του πόνου και την ελάττωση του μυϊκού σπασμού.
• Την βελτίωση της κινητικότητας της περιοχής.
• Την αύξηση της δύναμης και της αντοχής.
• Την πρόληψη πιθανών υποτροπών (εργονομία, βελτίωση στάσης κλπ.).
• Τη διόρθωση διαταραχών του υπόλοιπου σώματος.
Θα πρέπει να αναφέρουμε στο σημείο αυτό πω λόγω τις ιδιαιτερότητας της αυχενικής περιοχής θα πρέπει πριν προχωρήσουμε σε μια πιο επιθετική μέθοδο θεραπείας, να εξαντλήσουμε τα συντηρητικά μέσα θεραπείας, καθώς επίσης θα πρέπει να δοθεί και ο απαιτούμενος από τον οργανισμό χρόνος. Φυσικά αυτό πάντοτε σε συνάρτηση με την κλινική εικόνα του ασθενή καθώς επίσης και με την βαρύτητα των συμπτωμάτων.
Τι επιλογές όμως υπάρχουν για την αποθεραπεία;
Α. Ανάπαυση και ορθωτική υποστήριξη: Χρήση αυχενικών κολάρων (εικ.5) η οποία θα πρέπει να γίνεται όταν υπάρχει ένδειξη πίεσης νευρικής ρίζας ή λόγω μυϊκού σπασμού, περιορίζοντας την κινητικότητα του αυχένα, στοχεύοντας στην αποφόρτιση της περιοχής, στην αύξηση της θερμοκρασίας της περιοχής και την ψυχολογική υποστήριξη. Προσοχή το κολάρο δεν ενδείκνυται σε όλες τις περιπτώσεις προβολής δίσκου!!!
Εικόνα 5 Κολάρο αυχένα
Β. Φαρμακευτική αγωγή: Ο θεράπων ιατρός έχει να επιλέξει ανάμεσα σε μια πληθώρα φαρμακευτικών σκευασμάτων, τα οποία θα πρέπει να χορηγηθούν ανάλογα με το σκοπό των οποίο θέλει να επιτύχει ο ιατρός. Σε κάθε περίπτωση τα φάρμακα τα οποία μπορούν να χορηγηθούν κατηγοριοποιούνται σε Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, Στεροειδή, Μυοχαλαρωτικά, Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, Βιταμίνες και τέλος Αγγειοδιασταλτικά και βελτιωτικά της κυκλοφορίας.
Γ. Φυσικοθεραπεία: Η φυσικοθεραπεία αποτελεί ένα όπλο με πολλές δυνατότητες για την αποκατάσταση μυοσκελετικών προβλημάτων. Το αυχενικό σύνδρομο, είναι ένα από τα συχνότερα προβλήματα, μαζί με αυτό της οσφυαλγίας, τα οποία αντιμετωπίζονται από τους φυσικοθεραπευτές. Μία πληθώρα φυσικών μέσων, όπως ο υπέρηχος, το laser, η διαθερμία, τα παυσίπονα ρεύματα TENS, η ιοντοφόρηση, η θερμοθεραπεία/κρυοθεραπεία, οι έλξεις κ.α., μπορούν να επιδράσουν στο μυοσκελετικό σύστημα (μύες και συνδέσμους), επιφέροντας τόσο την μείωση του πόνου, την μείωση του μυϊκού σπασμού κ.α.. Πέραν όμως των φυσικών μέσων υπάρχουν και διάφορες μέθοδοι οι οποίες ανταποκρίνονται και αντιμετωπίζουν το πρόβλημα με διάφορες φιλοσοφίες. Ο βελονισμός (εικ.6-μυοπεριτοναική θεραπεία), σε συνδυασμό με την μυοπεριτοναική μάλαξη των επώδυνων μυϊκών σημείων (Trigger Points), είναι μια θεραπεία άκρος αποτελεσματική όταν αναφερόμαστε σε προβλήματα τα οποία οφείλονται σε μυϊκό σπασμό. Μια άλλη θεραπεία με μεγάλα ποσοστά επιτυχίας στην αποκατάσταση μηχανικών προβλημάτων είναι η μέθοδος μηχανικής διάγνωσης και θεραπείας ή αλλιώς όπως είναι γνωστή η μέθοδος McKenzie. Μια μέθοδος η οποία βασίζεται στην αποκατάσταση της μηχανικής αιτιολογίας, η οποία εντοπίζεται ύστερα από την λεπτομερή λήψη του ιστορικού το οποίο βασίζεται σε ένα έγκυρο και αξιόπιστο σύστημα κατάταξης των ασθενών. Ο εντοπισμός του μηχανικού πρότυπου πρόκλησης πόνου, δίνει την δυνατότητα στον καταρτισμένο φυσιοθεραπευτή να δώσει ένα πρόγραμμα, μέσω του οποίου ο ασθενής θα είναι ανεξάρτητος και θα έχει ένα όπλο στα χέρια του για την αντιμετώπιση τυχόν υποτροπών. Φυσικά στα πλαίσια της αποκατάστασης περιλαμβάνεται και η εκμάθηση της σωστής στάσης του σώματος.
Εικόνα 6 Βελονισμός
Μια άλλη μέθοδος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι η αντιμετώπιση με την εφαρμογή της θεραπείας δια των χειρών (Εικ.7). Η εφαρμογή της γίνεται ύστερα από την εύρεση περιοχών στην σπονδυλική στήλη οι οποίες παρουσιάζουν ένα ‘block’. Με την εφαρμογή ειδικών τεχνικών δια των χειρών γίνεται απελευθέρωση των δομών και αύξηση ελαστικότητας των συνδέσμων. Είναι μια μέθοδος που τα τελευταία χρόνια αυξάνει την εφαρμογή της, όμως ακόμη βρίσκεται σε πρώιμα στάδια έρευνας και κλινικών αποτελεσμάτων.
Εικόνα 7 Χειρισμός δια των χειρών.
Η πιο ήπια θεραπευτική παρέμβαση ακούει στο όνομα της Κρανιο-ιερής θεραπείας (Craniosacral therapy – εικ.8). Είναι μια θεραπεία η οποία βασίζεται σε μια ολόκληρη φιλοσοφία και σ’ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής, ενώ ο θεραπευτής εφαρμόζει απαλά αγγίγματα στο σώμα στην σπονδυλική στήλη και το κρανίο. Η επίδραση της θεραπείας επιτυγχάνεται σε σωματικό, συναισθηματικό, ψυχολογικό, διανοητικό και πνευματικό επίπεδο.
Εικόνα 8 Κρανιο-ιερά θεραπεία.
Αντιθέτως μια πιο δυναμική μέθοδος, είναι αυτή της θεραπείας που βασίζεται στην αύξηση της ‘core stabilization’. Κάθε μας κίνηση εξαρτάται από την δραστηριοποίηση μιας αλυσίδας μυών. Η μέθοδος του Core stabilization, αποτελεί τον γενικό κανόνα που πιστεύει πως οι μύες διατηρούν τον κορμό, την σπονδυλική στήλη και γενικότερα το σώμα σταθερό. Η μέθοδος αυτή βασίζεται στην εκτέλεση ειδικά διαβαθμισμένων ασκήσεων, για να ενδυναμωθούν οι μύες και να επιφέρουν την ισορροπία στο σώμα κατά την διάρκεια εκτέλεσης της κίνησης. Όταν οι μύες μας είναι δυνατοί θα πρέπει η στάση του σώματος να είναι η καλύτερη δυνατή, το σώμα θα πρέπει να είναι σε ισορροπία και η κίνηση του σώματος θα πρέπει να είναι δυναμική.
Δυναμική μέθοδος για την επίλυση μυοσκελετικών προβλημάτων είναι η εφαρμογή των διατάσεων (εικ.9). Οι διατάσεις επιτυγχάνουν την επιμήκυνση των βραχυσμένων μυών και έτσι αυξάνουν και την κινητικότητα της περιοχής. Σκοπός είναι η διάταση των κολλαγόνων ινών, η κινητοποίηση παθητικά των μυϊκών ινών και η αύξηση της ευκαμψίας και της ελαστικότητας της περιοχής. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην εκτέλεση των διατάσεων, οι οποίες θα πρέπει να χορηγούνται από τους ειδικούς, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν επιδείνωση των συμπτωμάτων. Διατάσεις δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται σε περιπτώσεις έντονων φλεγμονωδών διεργασιών (π.χ. Ρευματοειδής αρθρίτιδα), σε αστάθεια της σπονδυλικής στήλης και σε περιπτώσεις όπου υπάρχει μειωμένη αιματική κυκλοφορία της σπονδυλικής αρτηρίας.
Εικόνα 9 Διάταση αυχενικού μυός.
Τέλος αναφορά θα πρέπει να κάνουμε και στην θεραπευτική μάλαξη. Η μάλαξη αποτελεί μια μηχανική παρέμβαση δια των χειρών, με την οποία μπορούμε να επιτύχουμε αύξηση της θερμοκρασίας της περιοχής και αύξηση της κινητικότητας των ιστών (αύξηση της κινητικότητας των δεσμίδων κολλαγόνου). Επίσης σύμφωνα με τις έρευνες έχει αποδειχθεί πως κατά την διαδικασία της μάλαξης, αυξάνεται και η έκκριση της β-ενδορφίνης, η οποία επιφέρει μείωση του πόνου. Τέλος είναι γνωστό πως με την μάλαξη μειώνεται το άγχος και βελτιώνεται το επίπεδο της κατάθλιψης.
Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα πως το πρόβλημα του αυχενικού πόνου είναι πολυσύνθετο και απαιτεί μια σωστή και σαφή διάγνωση η οποία έρχεται ως αποτέλεσμα της συλλογής πληροφοριών από το ιστορικό και τα απεικονιστικά μέσα, από την κλινική εξέταση του ασθενή (ψηλάφηση, έλεγχος κινητικότητας, ειδικές δοκιμασίες) και από την επιλογή του κατάλληλου θεραπευτικού σχήματος. Κάθε ασθενής αποτελεί μια ξεχωριστή οντότητα και για το λόγο αυτό δεν υπάρχει μια πλαφόν αποτελεσματική θεραπεία. Ο φυσιοθεραπευτής στον οποίο θα ανατεθεί να αντιμετωπίσει έναν ασθενή με πρόβλημα στον αυχένα, θα πρέπει και αυτός με την σειρά του να είναι διαλλακτικός και να προσπαθήσει να βρει το κατάλληλο θεραπευτικό σχήμα έτσι ώστε να καταφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Πέραν όμως του κατάλληλου θεραπευτικού σχήματος το οποίο θα μειώσει ή και θα εξαφανίσει τα συμπτώματα, θα πρέπει να διδάξουμε τον ασθενή την σωστή εργονομία έτσι ώστε να μπορέσει ο ασθενής να μειώσει ή και να εξαλείψει τις δυνάμεις καταπόνησης που ασκούνται στην αυχενική μοίρα και προκαλούν τα συμπτώματα. Οδηγίες θα πρέπει να δοθούν και για την στάση του σώματος κατά την διάρκεια της εργασίας, αλλά και για την διαδικασία του ύπνου, ώστε ο ασθενής μας να καταφέρει να έχει μια καλύτερη ποιότητα ζωής.