Physiogen AΡΘΡΑ

 Η επίδραση των πτώσεων στην ζωή των ηλικιωμένων και τρόποι πρόληψης τους.

Οι πτώσεις είναι ένα συχνό φαινόμενο στα άτομα τρίτης ηλικίας που πολλές φορές δεν αξιολογείται η επίδραση τους τόσο

ποιότητα ζωής του ατόμου αλλά και στην κοινωνία. Τελευταίες μελέτες έχουν δείξει ότι:

• Οι πτώσεις είναι η κύρια αιτία τραυματισμού στις ηλικίες άνω των 65 ετών και μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρές συνέπειες όπως τραύμα, πόνος, δυσλειτουργία, έλλειψη αυτοπεποίθησης, έλλειψη ανεξαρτησίας,  αυτονομίας ακόμα και θάνατο.

• Το οικονομικό κόστος των πτώσεων αυξάνεται με τη συχνότητα των πτώσεων, και οι πτώσεις αποτελούν έναν ανεξάρτητο προγνωστικό παράγοντα για εισαγωγή σε μακροχρόνια φροντίδα. Οι δαπάνες της υγειονομικής περίθαλψης μπορούν να μειωθούν εάν οι πτώσεις μειωθούν.

• Η δύναμη, η ελαστικότητα, η ισορροπία και ο χρόνος αντίδρασης θεωρούνται οι πιο εύκολα τροποποιήσιμοι παράγοντες για την αποφυγή του κινδύνου των πτώσεων.

• Οι άνθρωποι ακόμα και στα 90 τους μπορούν να βελτιώσουν τη δύναμη και την ισορροπία τους ώστε να αποκτήσουν τη σταθερότητα που απαιτείται για να αποφεύγουν τις πτώσεις.

Η συχνότητα αλλά και οι σοβαρές συνέπειες των πτώσεων στους ηλικιωμένους οδήγησε το ερευνητικό κέντρο πτώσεων της Νέας Ζηλανδίας να αναπτύξει εξειδικευμένα προγράμματα άσκησης που στοχεύουν στην πρόληψη των πτώσεων. Ένα επιτυχημένο πρόγραμμα άσκησης είναι το Otago Exercise Programme το οποίο είναι ένα πρόγραμμα ενδυνάμωσης, επανεκπαίδευσης της ισορροπίας που επιτελείται στο σπίτι αλλά και σε μικρές ομάδες.

Το πρόγραμμα Otago Exercise Program έχει δημιουργηθεί μετά από έρευνες^1,2,3,4 που αποσκοπούν  στην πρόληψη των πτώσεων, αποτελείται από ασκήσεις που στοχεύουν στην προοδευτική ενδυνάμωση των κάτω άκρων, ασκήσεις ισορροπίας με σταδιακή αύξηση της δυσκολίας, διατάσεις και πλάνο έναρξης περπατήματος.

Οι ασκήσεις επιλέγονται ξεχωριστά για τον κάθε ασκούμενο ύστερα από την αξιολόγηση των δυνατοτήτων του αλλά και των αναγκών του στην καθημερινή του ζωή. Η δυσκολία των ασκήσεων αυξάνεται σταδιακά κατά την διάρκεια των επισκέψεών στο σπίτι από τον εξειδικευμένο και πιστοποιημένο φυσικοθεραπευτή του προγράμματος Otago.

Οι ασκούμενοι λαμβάνουν ένα φυλλάδιο με τις ασκήσεις τους ώστε να μπορούν εκτελούν τις ασκήσεις τους στο σπίτι. Η διάρκεια του προγράμματος είναι 30 λεπτά και η συχνότητα είναι τρείς φορές την εβδομάδα και δύο φορές την εβδομάδα περίπατος.

Ερευνητικές αποδείξεις – Evidence Based

Το πρόγραμμα Otago Exercise Programe αναπτύχθηκε και εφαρμόστηκε σε τέσσερις ελεγχόμενες μελέτες από την ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Otago της Ιατρικής Σχολής στην Νέα Ζηλανδία καθοδηγούμενες από τον Καθηγητή John Campbell. Το πρόγραμμα έχει αξιολογηθεί τόσο σε ερευνητικό όσο και υπό συνθήκες παροχής παροχών υγείας σε 1016 συμμετέχοντες ηλικίας από 65 έως 97 ετών που ζούσαν στο σπίτι τους.

    Αποτελέσματα του Otago Exercise Programe

• Το πρόγραμμα αποδείχτηκε να είναι αποτελεσματικό τόσο στη μείωση των πτώσεων όσο και στη μείωση των τραυματισμών κατά 35% και στους άντρες και στις γυναίκες.

• Βελτίωσε την δύναμη αλλά και την ισορροπία των συμμετεχόντων και ακόμα συνέβαλε σημαντικά στην διατήρηση της εμπιστοσύνης τους να πραγματοποιούν οι ίδιοι τις καθημερινές τους δραστηριότητες χωρίς να έχουν πτώση.

• Η αποτελεσματικότητα του κόστους έχει αποδειχθεί από τις μελέτες στις οποίες εφαρμόστηκε.

• Όσο αφορά στον αριθμό των πτώσεων που αποφευχθήκαν μεγαλύτερο κέρδος παρουσίασαν οι ηλικίες υψηλού κινδύνου 80+

• Βελτιώνει την φυσική κατάσταση, τη λειτουργικότητα του σώματος, τη ποιότητα ζωής, τον ύπνο, το αίσθημα του «Ευ ζην». Ακόμα η φυσική δραστηριότητα μειώνει  τα ποσοστά των θανάτων.

1. Campbell AJ¹, Robertson MC, Gardner MM, Norton RN, Tilyard MW, Buchner DM. BMJ. Randomized controlled trial of a general practice programme of home based exercise to prevent falls in elderly women. 1997 Oct 25;315(7115):1065-9.
2. Campbell AJ¹, Robertson MC, Gardner MM, Norton RN, Buchner DM., J Am Geriatric Soc. Psychotropic medication withdrawal and a home-based exercise program to prevent falls: a randomized, controlled trial.1999 Jul;47(7):850-3.
3. Robertson MC¹, Devlin N, Gardner MM, Campbell AJ., Effectiveness and economic evaluation of a nurse delivered home exercise programme to prevent falls. 1: Randomized controlled trial. BMJ. 2001 Mar 24;322(7288):697-701
4. Robertson MC¹, Gardner MM, Devlin N, McGee R, Campbell AJ. Effectiveness and economic evaluation of a nurse delivered home exercise programme to prevent falls. 2: Controlled trial in multiple centers. BMJ. 2001 Mar 24;322(7288):701-4.
5. Skondras G., Hatzitaki V. Fall related problems in the elderly: Origins and prevention through exercise. Inquiries in Sport & Physical Education Volume 1 (1), 92 – 102 Released: March 15, 2003

6. Campell A.J., Robertson MC. Otago Exercise programme to prevent falls in older adults. March 2003
7. Dinan S., Gawler S., Slelton D., et al. The Later Life training how to lead the Otago Exercise Programme Handbook, LLT Ltd, 11/05/2014